Jak rozliczyć odsetki od obligacji w deklaracji PIT?

Jak rozliczyć odsetki od obligacji w deklaracji PIT? Prawidłowe rozliczenie podatku od odsetek i zysków z obligacji zależy zarówno od aktualnych przepisów, jak i formy inwestycji oraz roli płatnika podatku. Standardowo inwestorzy nie muszą samodzielnie wykazywać tych dochodów w zeznaniu rocznym PIT, podatek tzw. Belki o stawce 19% pobierany jest bowiem automatycznie przy wypłacie odsetek przez płatnika, którym jest agent emisji lub biuro maklerskie [1][7]. Przy szczególnych zmianach prawnych może powstać obowiązek samodzielnego rozliczenia, czego przykładem był rok 2023 [2][3].

Podatek od odsetek od obligacji – podstawowe zasady

Podstawą opodatkowania przy inwestycjach w obligacje są wyłącznie odsetki (kupony) oraz dyskonto, czyli zysk wynikający z różnicy między ceną zakupu a wartością wykupu obligacji. Wartość nominalna czy kwota wykupu nie podlega opodatkowaniu [1][7]. Dotyczy to zarówno obligacji detalicznych skarbowych, jak i obligacji korporacyjnych.

Zastosowanie ma standardowa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów kapitałowych – 19% (podatek Belki) [1][7]. Każda wypłata odsetek albo zrealizowanie zysku ze sprzedaży obligacji z dyskontem podlega opodatkowaniu, natomiast sam inwestor najczęściej otrzymuje już kwotę netto, po potrąceniu podatku.

Automatyczne pobieranie podatku przez płatnika

W typowych przypadkach podmiotem zobowiązanym do naliczenia, pobrania i odprowadzenia podatku jest agent emisji (np. PKO BP w przypadku obligacji skarbowych) albo biuro maklerskie [2][7]. Dzięki temu inwestor nie musi samodzielnie ujawniać otrzymanych odsetek w deklaracji PIT, a wszystkie podatki rozliczane są automatycznie.

Po pobraniu podatku inwestor otrzymuje wypłatę odsetek netto, a opcja rozliczenia tych dochodów w PIT-36 czy PIT-37 dotyczy jedynie szczególnych sytuacji – standardowe dochody z odsetek nie są w tych formularzach ujmowane [1][7]. Większość indywidualnych inwestorów nie musi składać samodzielnie żadnych dodatkowych deklaracji z tytułu odsetek od obligacji.

Wyjątkowe przypadki samodzielnego rozliczenia podatku

Sytuacja ulega zmianie w przypadku zmian prawnych lub specyficznych zdarzeń podatkowych. W szczególności w roku 2023 pojawił się obowiązek samodzielnego rozliczenia podatku od odsetek – inwestorzy musieli wykazać dochody z odsetek w formularzu PIT-38 oraz samodzielnie zapłacić należny podatek do 30 kwietnia roku następnego [2][3]. Wynikało to z okresowych zmian w przepisach i dotyczyło wybranej grupy podatników.

Formularz PIT-38 jest właściwy także wtedy, gdy płatnik (emitent lub biuro maklerskie) nie pobrał podatku w momencie wypłaty odsetek lub zrealizowania zysku kapitałowego. Taka sytuacja może mieć miejsce przy obligacjach zagranicznych czy innych nietypowych przypadkach. Z kolei dochody z odsetek nie są ujmowane w standardowych formularzach PIT-36 i PIT-37 [1][3][7].

Opodatkowanie zysków kapitałowych i zasady przy działalności gospodarczej

Rozliczenie zysków kapitałowych z tytułu różnicy między ceną zakupu a sprzedaży obligacji odbywa się na odrębnych zasadach. Inwestorzy powinni pamiętać, że zysk ten nie zawsze jest rozliczany automatycznie – w praktyce część takich dochodów trzeba wykazać w PIT-38, szczególnie jeśli płatnik nie został zobowiązany do pobrania podatku [1][3][7].

W przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą oraz inwestujących w obligacje w ramach tej działalności obowiązują odmienne reguły opodatkowania i rozliczania podatku. Stosuje się tu zasady przewidziane dla przychodów z działalności gospodarczej, co może wymagać ujęcia dochodów w innych deklaracjach podatkowych oraz samodzielnego obliczenia podatku [8].

Rodzaje obligacji skarbowych i oprocentowanie a rozliczenie podatku

Rodzaje i oprocentowanie obligacji skarbowych wpływają na częstość i wysokość otrzymywanych odsetek, ale nie mają wpływu na podstawową zasadę rozliczania podatku. Zarówno w przypadku obligacji o stałym, jak i zmiennym oprocentowaniu czy okresach kapitalizacji (miesięcznych, kwartalnych, rocznych) podatek od odsetek zawsze wynosi 19% i pobierany jest automatycznie [5][9].

Aktualne stawki oprocentowania obligacji skarbowych na 2025 rok wahają się od 3% w przypadku obligacji 3-miesięcznych do 5,95% dla obligacji 3-letnich, z emisjami oferującymi różne warunki wstępne oprocentowania w pierwszych okresach [5][9]. W każdej sytuacji fiskus automatycznie potrąci podatek przy wypłacie odsetek lub wykupie obligacji [7].

Wnioski – obowiązki inwestora dotyczące PIT

Właściciel obligacji skarbowych i korporacyjnych najczęściej jest zwolniony z obowiązku samodzielnego rozliczenia odsetek oraz zysków z dyskonta w rocznym zeznaniu PIT. Wynika to z faktu, że podatek Belki jest pobierany u źródła przez płatnika podatku, a inwestor nie ujmuje już tych kwot w deklaracjach PIT-36 czy PIT-37 [1][7].

Obowiązek samodzielnego wypełnienia formularza PIT-38 dotyczy tylko wyjątkowych sytuacji, takich jak brak pobrania podatku przez płatnika lub zmiany wynikające z przepisów prawa podatkowego (tak jak w 2023 roku) [2][3][7]. Inwestor inwestujący za pośrednictwem zagranicznych instytucji lub posiadający obligacje w ramach działalności gospodarczej musi indywidualnie sprawdzić obowiązujące zasady rozliczenia [8].

Podsumowanie

Podsumowując, dochody z odsetek i dyskonta od obligacji w praktyce są automatycznie opodatkowane stawką 19%, a samodzielne rozliczanie ich w deklaracji PIT zwykle nie jest wymagane. Inwestor powinien jednak śledzić zmiany przepisów, analizować dokumenty od biura maklerskiego oraz zadbać, by w szczególnych sytuacjach rozliczyć podatek zgodnie z aktualnymi zasadami [1][2][3][7].

Źródła:

• [1] https://businessinsider.com.pl/poradnik-finansowy/inwestowanie/podatek-od-obligacji-na-jakich-zasadach-nalezy-rozliczyc-danine-na-rzecz-organu/3gwgfkw
• [2] https://www.forbes.pl/opinie/pit-w-2024-r-opodatkowanie-odsetek-od-obligacji-prawnik-podpowiada/826ye45
• [3] https://www.pit.pl/aktualnosci/opodatkowanie-odsetek-od-obligacji-1009653
• [5] https://www.infor.pl/prawo/nowosci-prawne/6899393,obligacje-skarbowe-nowe-emisje-kwiecien-2025-r-szansa-na-odsetki-do-680-rocznie-mozna-wczesniej-wykupic-za-niewielka-oplata.html
• [7] https://direct.money.pl/artykuly/porady/czy-podatek-od-obligacji-dotyczy-tylko-odsetek-czy-tez-kwoty-wykupu
• [8] https://www.interpretacje.pl/pit/9468848,sposob-opodatkowania-odsetek-od-obligacji-nabytych-w-ramach-dzialalnos.html
• [9] https://www.obligacjeskarbowe.pl/komunikaty/z-dniem-1-listopada-2025-r-rozpoczyna-sie-sprzedaz-obligacji/