Na czym polega IKE i jak działa to konto emerytalne?

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) to rozwiązanie, które umożliwia samodzielne i dobrowolne gromadzenie kapitału na dodatkową emeryturę, oferując przy tym realne korzyści podatkowe oraz pełną własność zgromadzonych środków [1][5][9][13][16]. W artykule przedstawiamy, na czym polega IKE, jak funkcjonuje, jakie są jego zalety oraz jakie wymagania należy spełnić, by w pełni skorzystać z potencjału tego produktu finansowego [1][5][9].

Czym jest IKE?

Podstawą Indywidualnego Konta Emerytalnego jest umożliwienie osobie fizycznej dobrowolnego oszczędzania na własną emeryturę w ramach tzw. III filaru systemu emerytalnego w Polsce [1][5][9][13][16]. IKE stanowi uzupełnienie dla obligatoryjnych filarów emerytalnych, takich jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) oraz Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE) [2][9][13][16]. Jego kluczowa cecha to elastyczność – samodzielnie decydujesz, ile i kiedy wpłacasz środki w ciągu roku, pod warunkiem nieprzekroczenia corocznego limitu wpłat [1][5][7][9].

Założenie IKE jest możliwe dla każdej osoby, która ukończyła 16 lat, co otwiera drogę do długoterminowego i regularnego gromadzenia oszczędności już na wczesnym etapie życia zawodowego [7][17].

Jak działa IKE?

IKE funkcjonuje na zasadzie dobrowolnego, indywidualnego konta, które pozwala gromadzić środki w wybranej przez posiadacza formie [2][9]. Do wyboru są konta oszczędnościowe, jednostki funduszy inwestycyjnych, polisy na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym lub inne rozwiązania inwestycyjne [2][5][9]. Osoba zakładająca IKE samodzielnie wybiera również instytucję finansową, która prowadzi konto (np. bank, fundusz inwestycyjny lub ubezpieczyciel) [2][7][9].

Limit wpłat na IKE określany jest corocznie. W 2024 roku wynosi 23 427 zł, a w 2025 roku 26 019 zł. Zawsze stanowi on 3-krotność prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kraju na dany rok [1][5][9]. Wpłat można dokonywać w dowolnych kwotach i terminach, nie przekraczając rocznego limitu.

Ulga podatkowa w IKE

Jednym z najistotniejszych atutów Indywidualnego Konta Emerytalnego są korzyści podatkowe. Środki zgromadzone na IKE oraz zyski kapitałowe są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz z podatku od zysków kapitałowych pod warunkiem spełnienia określonych warunków wiekowych i czasowych [1][5][6][15]. Brak tzw. „podatku Belki” oraz innych podatków związanych z dziedziczeniem daje IKE przewagę nad większością innych produktów finansowych [2][5].

Aby skorzystać z pełnej ulgi podatkowej, wypłata środków z IKE musi nastąpić po ukończeniu 60 roku życia lub po ukończeniu 55 lat i uzyskaniu uprawnień emerytalnych, przy spełnieniu dodatkowych kryteriów (np. dokonywanie wpłat w co najmniej 5 latach lub wpłata ponad połowy oszczędności przed ostatnimi 5 latami trwania konta) [5][6][15].

Własność i dziedziczenie środków na IKE

Środki zgromadzone na Indywidualnym Koncie Emerytalnym są w pełni prywatną własnością oszczędzającego. W razie śmierci posiadacza, całość środków podlega dziedziczeniu, bez obciążenia podatkiem od spadków i darowizn oraz podatkiem od zysków kapitałowych [5]. IKE jest jedną z form oszczędzania, która zapewnia maksymalny poziom ochrony własności kapitału oraz umożliwia przekazanie zgromadzonych środków wybranym osobom bez strat podatkowych.

Proces zakładania i prowadzenia IKE

Założenie IKE jest proste i możliwe zarówno stacjonarnie, jak i online. W pierwszym kroku osoba fizyczna wybiera instytucję prowadzącą oraz odpowiadający jej sposób gromadzenia lub inwestowania środków [2][7][9]. Następnie podpisywana jest umowa o prowadzenie IKE i możliwe jest swobodne dokonywanie wpłat, których łączna kwota nie powinna przekroczyć limitu ustalonego na dany rok [1][5][9]. Decyzje inwestycyjne w przypadku kont inwestycyjnych podejmuje wyłącznie właściciel konta [7].

Kto może skorzystać z IKE?

Z Indywidualnego Konta Emerytalnego mogą korzystać osoby posiadające pełną lub ograniczoną zdolność do czynności prawnych, pod warunkiem ukończenia 16 lat [7][17]. Konto stanowi atrakcyjną propozycję dla osób, które chcą równolegle do obowiązkowego ZUS i OFE samodzielnie zadbać o wyższy poziom zabezpieczenia finansowego na etapie emerytury [2][9][13][16].

Posiadacz IKE czerpie przewagę z elastyczności wpłat, samodzielnego wyboru strategii inwestycyjnej oraz pełnej kontroli nad zgromadzonym kapitałem.

Warunki wypłaty środków

Wypłata zgromadzonych środków z IKE jest możliwa po spełnieniu określonych warunków: ukończeniu 60 roku życia lub ukończeniu 55 roku życia i uzyskaniu uprawnień emerytalnych. Ponadto wymagane jest dokonywanie wpłat na konto w co najmniej pięciu dowolnych latach kalendarzowych lub odprowadzenie ponad połowy zgromadzonych sum nie później niż na pięć lat przed momentem wypłaty [5][6][15].

Nieprzestrzeganie tych warunków skutkuje koniecznością zapłaty podatku od zysków kapitałowych (19%) przy wcześniejszej wypłacie środków. Pozostawienie środków do odpowiedniego wieku i spełnienia wymogów zapewnia pełen zwrot bez obciążeń podatkowych [5][6][15].

Podsumowanie zalet IKE

Indywidualne Konto Emerytalne wyróżnia się na tle innych produktów finansowych przede wszystkim możliwością skorzystania z atrakcyjnej ulgi podatkowej, elastycznością w zakresie wpłat, pełną prywatną własnością środków oraz możliwością dziedziczenia bez kosztów podatkowych [1][5][7][9][15]. Dodatkowym atutem jest szeroka paleta opcji oszczędzania i inwestowania oraz możliwość założenia konta już od 16 roku życia [7][17]. IKE stanowi skuteczny sposób na niezależne i efektywne budowanie kapitału emerytalnego jako uzupełnienie obowiązkowego systemu [2][9][13][16].

Źródła:

• [1] https://www.nn.pl/dla-ciebie/emerytura-i-finanse/ike-ikze/ike
• [2] https://www.bankier.pl/smart/ike-indywidualne-konto-emerytalne-krok-po-kroku
• [5] https://www.uniqa.pl/emerytura/ike/
• [6] https://www.uniqa.pl/porady-emerytura-i-inwestycje/ike-indywidualne-konto-emerytalne-w-pytaniach-i-odpowiedziach/
• [7] https://investors.pl/wszystko-o-inwestowaniu/oszczedzanie-na-emeryture/ike
• [9] https://pl.wikipedia.org/wiki/Indywidualne_konto_emerytalne
• [13] https://www.bnpparibas.pl/klienci-indywidualni/emerytura/indywidualne-konto-emerytalne
• [15] https://www.pkopte.pl/ike/
• [16] https://www.gov.pl/web/rodzina/ike-indywidualne-konto-emerytalne
• [17] https://www.aliorbank.pl/biuro-maklerskie/emerytura/ike-ikze-fundusze.html